🧠 Market Mechanics කියන්නේ මොකක්ද?
මෙය කියන්නේ වෙළඳපොල ක්රියාත්මක වන ආකාරය — උදාහරණයක් විදිහට මිල දරණය, ඇණවුම් ගැලපීම, ගනුදෙනු සිදුවීම, සහ ලිකිඩිටි (Liquidity) වගේ ව්යවස්ථාවන්.
🔧 වෙළඳපොල ක්රියාකාරකම් වල ප්රධාන කොටස්
1. 📝 Order (ඇණවුම්) වර්ග
- Market Order – වර්තමාන මිලට ගන්න හෝ විකුණන එක
- Limit Order – ඔබට අවශ්ය මිලකට පමණක් ගන්න හෝ විකුණන්න
- Stop Order – විශේෂිත මිලකට ළඟා වූ විට සක්රිය වන ඇණවුමක්
2. 📊 Order Book (ඇණවුම් පොත)
- Bid – මිලදී ගැනීමට ඇති ඇණවුම්
- Ask – විකිනීමට ඇති ඇණවුම්
- Spread – Bid සහ Ask අතර වෙනස
3. 💧 Liquidity (ලිකිඩිටි)
- වෙළඳපොලේ ඔබට ඉක්මනින් හා පහසුවෙන් ගනුදෙනු කරන්න පුළුවන් ද?
- අධික Liquidity – මිල අඩු වෙනසින් ඉක්මනින් ගනුදෙනු කර හැක
- අඩු Liquidity – මිල වෙනස්වීම් වැඩි, ඇණවුම් match වීම සෙරිනි
4. 💸 Price Discovery (මිල තීරණය වීම)
- මිල ගණන් සාධාරණව තීරණය වන්නේ ගැළපෙන ගන්නන් සහ විකුණුම්කරුවන් අතර ගනුදෙනු මතයි.
5. 🧍♂️🧑💼 Market Participants (වෙළඳපොලේ සභාපති)
- Retail Traders – පුද්ගලික ව්යාපාරිකයින්
- Institutions – බැංකු, Hedge Funds
- Market Makers – Liquidity ලබාදෙන්නෝ
- Speculators – ලාභ ඉලක්ක කරගන්නෝ
- Hedgers – අවදානමෙන් ආරක්ෂාව ලබන්නෝ
6. 🌐 Exchanges සහ Brokers
- Exchange – උදා: NYSE, Binance – ගනුදෙනු මැදිවීම
- Broker – ඔබට වෙළඳපොලට පිවිසෙන්න සහාය දෙයි
7. ✅ Clearing සහ Settlement
- ගනුදෙනු නිවැරදිව නිමවන ආකාරයයි. මුදල් හා දේපළ හුවමාරුව සිදු වේ.
🎯 මෙය දැනගැනීමේ වැදගත්කම
- නිවැරදි trade entry/exit
- අඩු slippage
- ලාභ සහ ආරක්ෂාව එකට නඩත්තු කරගැනීම
- Market manipulation (විකෘති කිරීම) හඳුනාගැනීම
- Liquidity traps වලට නොවැටෙන්න
උදාහරණයක්:
ඔබ market order එකක් දානව නම්, ඒක වෙළඳපොලේ ඇති ඉහළම ask එකට match වෙයි. ඒ නිසාම වෙළඳපොලේ මිල අධික වෙලා යා හැකියි.